Inzameling statiegeldverpakkingen op koers: stijging zet door
De inzamelpercentages van plastic flessen en blikjes stijgen door in 2024. Vandaag maakt Verpact bekend dat de prognose voor het inzamelpercentage voor grote en kleine plastic drankflessen over 2024 78% is. Hiermee voldoet Nederland al aan de Europese doelstelling van 77% voor de inzameling van plastic drankflessen die voor 2025 geldt. Van de blikjes wordt in 2024 naar verwachting 82% ingezameld. Met dit groeipad gaat Nederland sneller dan andere Europese landen waar statiegeld wordt gehanteerd.
1109 nieuwe uitbetalende innamepunten
Onderzoek toont aan dat een zo kort mogelijk afstand tot het innamepunt voor flessen de belangrijkste drijver is voor het verbeteren van het inzamelgedrag van consumenten. Sinds 2023 zijn er 1109 nieuwe uitbetalende innamepunten gerealiseerd. Dit brengt het aantal innamelocaties waar statiegeldflessen en –blikjes tegen betaling kunnen worden ingeleverd op 5046. Daarnaast zijn er zo'n 20.000 locaties waar statiegeldverpakkingen kunnen worden gedoneerd aan een goed doel of (sport)vereniging.
Ook breidt Statiegeld Nederland, onderdeel van Verpact, het netwerk van bulkmachines steeds verder uit. Er staan nu zeven bulkmachines in Nederland en dit jaar worden er nog acht geplaatst. Het doel is om eind 2026 een landelijk dekkend netwerk van deze machines te hebben zodat het in één keer inleveren van een hele tas statiegeldverpakkingen voor iedereen binnen bereik is. De snelheid van de uitrol is mede afhankelijk van vergunningen die verstrekt moeten worden. Alle uitbetalende innamepunten zijn te vinden in de online locatiewijzer.
Meer innamepunten vraagt om medewerking
Het realiseren van innamepunten vraagt om samenwerking en bereidheid van locaties. Hester Klein Lankhorst, voorzitter raad van bestuur Verpact: “We spreken met veel partijen over het plaatsen van innamemachines, zowel in en nabij supermarkten als ook op andere locaties zoals onderwijsinstellingen, het OV, de horeca, attractieparken en winkelcentra. Wij ontzorgen, maar er blijft bereidheid nodig van deze partijen om een statiegeldautomaat op hun terrein toe te staan. Hierdoor kan de snelheid van de uitrol niet volledig door ons worden beheerst. We waarderen daarom we het aanbod van het ministerie van IenW om deze partijen aan te moedigen om locaties beschikbaar te stellen.”
Verbeteringen van het systeem: inname beschadigde verpakkingen en wijze van terugbetalen
Verpact gebruikt de recente inzichten uit de onderzoeken waartoe de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) haar gelastte om het inlevergemak voor consumenten verder te verbeteren. Klein Lankhorst: “Het versoepelen van de vormvereisten van de statiegeldmachines blijkt de meest effectieve manier om beschadigde of ingedeukte verpakkingen op structurele wijze in te zamelen. Als uit de doorlopende pilots met statiegeldautomaten geen grote neveneffecten of belemmeringen blijken, zoals misbruik of schade, zullen we dit landelijk uitrollen. Dat geldt ook voor het versoepelen van de innamevereisten bij handmatige inzameling.”
Daarnaast kijkt Verpact naar de wijze van het terugbetalen van statiegeld. “Uitbetaling via een statiegeldbon bij de supermarktkassa wordt breed omarmd en al op 96% van de innamepunten gefaciliteerd", vertelt Klein Lankhorst. “Voor de inzameling op out-of-homelocaties, waar dat nu met Tikkie gebeurt, gaan we onderzoeken wat de mogelijkheden zijn van terugbetaling via de bankpas. Ook gaan we bekijken wat de meest effectieve manier van terugbetalen is om jongeren te bewegen om statiegeldflessen en blikjes in te leveren.”
Hoger statiegeldbedrag? Geen aanleiding en nadelige neveneffecten
Verpact ziet geen reden om het statiegeldbedrag voor plastic flessen te verhogen om zo sneller de inzameldoelstelling te behalen. Vergelijk met andere Europese landen laat zien dat een inzameldoelstelling van 90% haalbaar is met de huidige bedragen binnen het statiegeldsysteem. Verpact benadrukt bovendien dat een hoger statiegeldbedrag niet in verhouding staat ten opzichte van de maatschappelijke risico's en nadelige gevolgen. Klein Lankhorst: “De wetgever heeft gesteld dat het statiegeldbedrag voldoende prikkel moet bieden om in te leveren, maar ook proportioneel moet zijn ten opzichte van de prijs van het product. Wij blijven wijzen op de nadelige effecten van een verhoging. Daarbij moet je denken aan hogere maatschappelijke kosten voor de reiniging en schade van opengebroken openbare afvalbakken omdat weggegooide statiegeldverpakkingen nog meer geld waard zijn. Maar ook het groeiend risico op fraude en criminaliteit, een mogelijke verschuiving naar alternatieve verpakkingen met een hogere milieu-impact en het stijgende aandeel van statiegeld in het initieel beschikbare boodschappenbudget zien wij als nadelige gevolgen.”
Voor meer informatie en recente cijfers, zie Update statiegeld november 2024.