Reactie van het Afvalfonds Verpakkingen op het voorstel voor de EU-Verordening voor verpakkingen en verpakkingsafval
De Europese Commissie stelt voor om de EU-Richtlijn voor verpakkingen te veranderen in een Verordening. Hierdoor hebben lidstaten minder eigen inbreng en kan de Europese Commissie een uniformere uitvoering van het beleid en daarmee een gelijk speelveld in de gehele EU nastreven. Daarbij wordt ook het principe van transparantie en informatiebeschikbaarheid nagestreefd. Afvalfonds Verpakkingen staat positief tegenover dit uitgangspunt. Het Afvalfonds is voorstander dat er op wordt toegezien dat de mate van handhaving in alle lidstaten gelijk is.
Recyclebare verpakkingen
Producenten en importeurs van verpakkingen krijgen meer vereisten ten aanzien van verpakkingen: in 2030 moeten deze recyclebaar zijn. Voor plastic verpakkingen in het bijzonder geldt dat er doelen komen voor het in de verpakking toegepaste gerecyclede plastic afval.
Het Afvalfonds Verpakkingen is een voorstander van het meer recyclebaar vormgeven van verpakkingen en het toepassen van gerecycled materiaal en stimuleert dit zelf bijvoorbeeld met tariefdifferentiatie (goed recyclebare verpakkingen worden beloond met een lager tarief) en kennisdeling vanuit het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV).
Nascheiding
In Nederland worden daarnaast ook drankenkartons en plastic en metalen verpakkingen machinaal uit het restafval gesorteerd voor recycling (nascheiding), zeker in grote steden met ruimtegebrek belangrijk. Nederland loopt voorop met nascheiding. Om aan deze innovatie ruimte te geven merken we dat er nog wel missiewerk in Europa nodig is omdat er in de EU in het algemeen een sterke nadruk op gescheiden inzameling wordt gelegd. Het Afvalfonds benadrukt dat in dicht bevolkte gebieden met ruimtegebrek en een grote diversiteit aan consumententypen gescheiden inzameling onvoldoende recycling oplevert om de hoge normen voor recycling te halen.
Etikettering en minder verpakken
Ook zal er in de toekomst meer informatie over de producent of importeur op de verpakking moeten worden verstrekt (al dan niet via een QR-code). Ook komt er uniforme etikettering die aangeeft uit welke materialen verpakkingen zijn samengesteld en hoe ze moeten worden ingezameld. Het Afvalfonds is voorstander van deze vergrote transparantie en uniformiteit. Dit maakt het makkelijker voor de consument en de kwaliteit van het ingezamelde plastic zal toenemen (minder vervuiling met zaken die er niet in horen).
Ook steunt het Afvalfonds maatregelen die het gebruik van onnodige verpakkingen of verpakkingen die onnodig veel loze ruimte bevatten terugdringen. Wel is de combinatie van product en verpakking het centrale uitgangspunt en moet voedselveiligheid geborgd zijn en voedselverspilling of productbeschadiging voorkomen worden. Daarom is het Afvalfonds positief over het feit dat het verbod van plastic verpakkingen voor groente en fruit gebonden is aan uitzonderingen, bijv. vochtverlies, hygiëne of risico op bederf. Zuinig omgaan met grondstoffen start met zo min mogelijk gebruiken en daarna de grondstoffen zo goed mogelijk gebruiken en hergebruiken.
Reductie, hergebruik en navulling
De Europese Commissie stelt hergebruik en navulbaarheid als belangrijk uitgangspunt en heeft hiervoor een set aan specifiek voor bepaalde type product-verpakkingscombinaties geldende doelen voor hergebruik en soms ook navulbaarheid voorgesteld. Het Afvalfonds staat positief tegenover hergebruik en navulbaarheid en wijst erop dat dit vooral bij bedrijfsmatige verpakkingen al veelvuldig voorkomt. Uit onderzoek van het Afvalfonds blijkt dat 70% van de consumenten vindt dat herbruikbare verpakkingen beter in de huidige tijdgeest passen dan vijf jaar geleden. En 71% vindt het nu gebruikelijker om herbruikbare of navulbare verpakkingen te gebruiken dan vijf jaar geleden. De navulverpakking van Cif was overall winnaar van de Afvalfonds Verpakkingen Awards 2022.
Statiegeld
Indien de inzameling van de betreffende verpakkingen niet boven de 90% ligt, dienen lidstaten in 2029 statiegeld in te voeren voor eenmalige plastic flessen en drankblikjes (beiden tot 3 liter). Het Afvalfonds begrijpt dat hiermee meer recycling wordt beoogd en heeft dit al geïmplementeerd (plastic flessen/flesjes) cq. doet dit vanaf 1 april 2023 (drankblikjes).
Administratie en monitoring
Voor diverse soorten verpakkingen wil de EU specifieke maatregelen opleggen. Dit betekent dat er een vorm van monitoring nodig is en dat deze typen verpakkingen apart dienen te worden geregistreerd. Het Afvalfonds vraagt aandacht voor de inspanningen die dit vergt en de kosten die hiermee gemoeid zijn.